بار کجی که به منزل رسید؛
لوازم خانگی قاچاق ، تهدیدی خزنده بر پیکره صنعت، اشتغال و تولید ملی است و بهترین راه مبارزه با آن اجرای درست قانون و راه اندازی سامانه شناسه کالاست.
به گزارش خبرگزاری صداو سیما،مرکز اصفهان؛ با نفس گرم کارگران ایرانی صدای کار و تولید از بزرگ‌ترین کارخانه لوازم‌خانگی ایران در اصفهان شنیده می‌شود در شهرک صنعتی مورچه خورت این استان که مهد تولید لوازم خانگی در کشور است.
این واحد تولیدی بزرگ، ۱۰هزار سرمایه انسانی جوان، متخصص و پیشگام را در تولید محصولات لوازم خانگی جذب و بستر اشتغال غیرمستقیم بیش از ۴۰ هزار نفر را هم در نظام اقتصادی کشور فراهم کرده است.
در این کارخانه با استفاده از دانش مهندسی روز و بومی سازی مواد اولیه و قطعات،محصولاتی با دوام، ساده و با کیفیت و قیمت مناسب تولید می شود و به گفته محمد رضا دیانی رییس انجمن لوازم خانگی ایران، این مجموعه صنعتی می تواند ظرفیت اشتغالزایی را تا ۴ برابرِ دیگر هم افزایش دهد.
قاچاق،سَمِ کُشنده تولید
بزرگ‌ترین مانع پیشرفت در بزرگ‌ترین کارخانه لوازم‌خانگی ایران قاچاق کالاست
اما بزرگ‌ترین مانع پیشرفت در بزرگ‌ترین کارخانه لوازم‌خانگی ایران قاچاق کالاست .با کارگران کارخانه که گفتگو می‌کنیم می‌گویند :با هر کالای قاچاقی که وارد کشور می‌شود یکی از ما کارگران بیکار می‌شویم .
حمید غزنوی سخنگوی انجمن لوازم خانگی ایران با بیان اینکه رتبه دوم قاچاق کالا در کشور به لوازم خانگی اختصاص دارد می گوید: واحدهای تولیدی مانند این کارخانه، مواد اولیه را با تعرفه۶۰ درصد وارد می‌کنند اما هنگام عرضه در بازار با حجم عظیمی از کالاهای قاچاق بدون تعرفه روبرو می شوند.
به گفته علی جدی نائب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، گردش مالی قاچاق لوازم خانگی سالانه دو میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار برابر با حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان است.
گردشِ مالی که با آن می توان بیش‌از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در سال ساخت یا حدود ۱۶ ماه یارانه نقدی کل کشور را پرداخت.
علاوه بر این ، آقای غزنوی سخنگوی انجمن لوازم‌خانگی ایران می گوید: این میزان قاچاق با از دست رفتن بیش‌از یک میلیون فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در کشور برابری می‌کند.
فروشندگانِ بازار چه می گویند؟
به یکی از مراکز مهم عرضه لوازم‌خانگیِ اصفهان در محدوده خیابان هاتف یعنی خیابان مشیر معروف به کوچه یخچال می رویم که بورس فروش لوازم خانگی در این کلانشهر است .اینجا تا چشم کار می‌کند فروشگاه هایی است که کالای خارجی قاچاق عرضه می کنند که البته فروشندگان هم منکر این موضوع نمی شوند . یکی از این فروشندگان می‌گوید : “این کالاهای خارجی را شوتی ها با خودروهای سبک و سواری از بندر به اصفهان آورده اند. “
اصطلاح “شوتی ها” در بازار لوازم خانگی برای همه آشناست. با یکی از همین شوتی ها در بازار اصفهان صحبت می‌کنیم ، او از بندر لوازم خانگی قاچاق آورده ،می گوید: از بندر دیلم پایش را روی گاز گذاشته و فقط و فقط در اصفهان یعنی مقصد ترمزکرده.کرایه بارش هم به گفته خودش چیزی حدود ۸۰۰ هزار تومان است.
برای اینکه از نحوه این نوع قاچاق اطلاعات بیشتری بدست آوریم راهی جنوب کشور می‌شویم .
لوازم خانگی قاچاق از لنج تا انبار
به بندر دیلم می‌رویم البته با توصیه‌هایی که شده بود سعی می کنیم برای جلوگیری از دردسرهای احتمالی ، نامحسوس تصویربرداری کنیم.
برای ارتباط با لنج داران به عنوان خریدار عمده، سراغشان می‌رویم. یکی از آنها می‌گوید: “از استان‌های مختلف تهران، اصفهان و اهواز مشتری دارد” دیگری می گوید: “ما اینجا گمرکی نمی‌دهیم ما ته لنجی کالاها را از بندر می‌آوریم .”
البته می گویند لنج‌هایِ حامل کالاهای قاچاق گاهی شکارِ مرزبانی ناجا می شود ولی باز هم سودش آن قدر زیاد هست که این ریسک برای برای قاچاقچیان ارزشش را داشته باشد.
این موضوع را در گفتگو با یکی از فروشندگان لوازم‌خانگی قاچاق در همین بندر دیلم متوجه شدیم. او می‌گوید: “ممکن است سه تا پنج بار کالایمان را بگیرند ولی اگر قرار باشد بار اول ۳۰۰ درصد سود روی بار داشته باشم در صورت شناسایی و کشف کالا در بار ِدوم یا سوم دوباره ۳۰۰ درصدی روی بار می‌کشیم تا این ضرر جبران شود”
یکی دیگر از لنج‌داران به ما می‌گوید :اینجا روزانه ۲۰۰ ماشین کالای قاچاق از بندر بارگیری می‌شود و به انبارهایی در بندر منقل می شود.
با یکی از محلی‌ها هم‌سفر می‌شویم تا از نزدیک انبارهای نگهداری لوازم خانگی قاچاق را ببینیم. حوالی ظهر است و در این روزِ روشن، مثل آبِ خوردن لوازم کالای قاچاق از این انبارها بارگیری می شود بدون کمترین مخفی کاری.
و حال سوال این است این حجم از بار کالای قاچاق چگونه از بندر به نواحی مختلف در سراسر کشور فرستاده می‌شود؟
نقش شوتی ها در ارسال کالای قاچاق
پاسخ این سوال ما رو شوتی ها می دانند. پس یک شب با آنها همراه می شویم و در گرماگرم گفتگو با آنان به نکات جالبی دست پیدا می کنیم.
یکی از شوتی ها همان ابتدای صحبت با خنده می‌گوید :”می‌دانم دوربین موبایلت روشن است اگر می‌خواهی راحت ضبط کنی ضبط کن “
پس ما ادامه گفتگویمان را با آنها راحت تر ادامه می دهیم می پرسیم: انبارهای کالاهای لوازم‌خانگی در تهران چگونه پر می‌شود؟ می‌گویند: باربرها اندک اندک این کالاها را می‌برند ، روزی بیش از هزار نفر از اینجا بار قاچاق به استان‌های دیگر می‌برند.
راننده که از محلی‌های منطقه است می گوید: رانندگان این خودروها نه از پیچ و خم جاده می ترسند و نه از جریمه شدن یا حتی دستگیری.
راننده اضافه می کند: موتور این خودروها تقویت شده تا سنگینی بار، شاسی خودرو را زیاد پایین نیاورد.
او ما را تا مسیری می برد که خودروهای سبک بسیاری در حال تردد هستند،خودروها گران‌قیمت نیستند، بیشتر پژو ۴۰۵ یا سمند است. راننده ادامه می دهد:” اینها همه شوتی اند و روز روشن یا شب تاریک برای شان فرقی ندارد.”
آنها همه‌جای بندر دیده می شوند حتی در خیابان‌ها و جاده های اصلی البته گاهی به جاده خاکی هم می‌زنند مثل امروز.با قبول خطرات احتمالی با این خودروهای حامل بار قاچاق در دیلم وارد جاده‌ای خاکی می‌شویم ، مسیری پر گرد و خاک اما پرتردد. این جاده دو تا سه کیلومتر ادامه دارد مسیر را افرادی که “رهپاک”می نامند با گرفتن باج برای شوتی‌ها آماده می‌کنند.
در این جاده تعداد خودروهایی که جنس قاچاق دارند کم نیستند، راننده محلی البته می گوید: برخی روزها تعداد خودروی شوتی ها بیشتر از این تعداد است.
آنها بی واهمه با سرعت می‌رانند تا از این مسیر هم به سلامت عبور کنند و به دام نیفتند .
با محلی ها در بنادر جنوبی در خصوص میزان قاچاق کالا توسط شوتی ها هم گفتگو می کنیم ،براساس گفته آنان اگر هزار شوتی روزانه در مسیر خوزستان و بوشهر کالا قاچاق کنند و ارزش بار هر خودرو حدود ۵۰میلیون تومان باشد می توان گفت سالانه حدود ۲ میلیارد دلار کالای قاچاق در کشور جابه‌جا می شود.
برای نمونه یکی از فروشندگان در بندر به ما می‌گوید:شوتی ها داخل هر پژو سواری ۲۵ تلویزیون ۳۲ اینچ بار می‌کنند.
اما جالب اینجاست این کالا وقتی به مغازه ای در شهر مقصد مثلاً اصفهان برسد دیگر کالای قاچاق محسوب نمی‌شود.
شوتی‌ها زاده خلا قانون و نبود شغل
رانندگان خودروهای شوتی معتقدند باری که حمل می کنند قاچاق نیست و اجناس ملوانی است که طبق قانون وارد کشور شده. آنها می گویند : ” اگر این کالاها قاچاق است نگذارند وارد کشور شود اگر نیست بگذارند آنها لقمه نانی برای خانه و خانواده خویش ببرند.”
اما شوتی ها از دل قانونی برآمده که می گوید کالای همراه ملوان (ته لنجی) حقی است که قانون در قبال سختی‌ها و زحماتی که ملوانان و ساحل‌نشینان در مناطق مرزی تحمل می‌کنند، قائل شده و براساس آخرین مصوبه هر ملوان در هر سفر می‌تواند ۱۵۰ میلیون ریال کالا را بدون پرداخت عوارض و حقوق گمرکی وارد کشور کند.
ولی این قانون در معیشت مردم محلی این منطقه هم اثر گذاشته یا نه. پاسخ این سوال را یکی از ملوانان می دهد: ” ته لنجی فقط برای عده ای خاص خوب است، آنانی که کانتینر کانتینر کالای قاچاق خریداری می‌کنند.”
یکی دیگر از لنج‌داران می‌گوید :” اگر به خانه من سری بزنید می‌بینید بیشتر لوازم خانگی من ایرانی است ، ته لنجی به اسم ماست اما سودش برای دیگران”
ما مهمان این لنج‌دارِ خونگرمِ جنوبی در خانه اش می‌شویم،بلی ، یخچال ،فریزر و بسیاری دیگر از لوازم خانگی این خانه ایرانی و تولید داخل کشور است .
اما راهکار چیست؟
حال سوال این است چگونه و با چه ساز و کاری، ته لنجی هم در گمرک، هم در مغازه و هم در مسیر قانونی باشد و غیر ته لنجی دیگر نه در گمرک، نه در مغازه و نه در مسیر و نه در هیچ جای کشور قانونی نباشد ؟
حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی راهکار حل این ماجرا را در راه اندازی سامانه شناسه کالا می داند تا هر کالایی که وارد کشور می‌شود در هر کجای این مرز و بوم قابل‌شناسایی و پیگیری باشد.
این نماینده مجلس معتقد است: این قانون وجود دارد ولی تا کنون اجرایی نشده است.
قاچاق کالا به هر روشی نتیجه جدی نگرفتن قانون است . قانونی که اجرا نشدنش فرصت‌های سرمایه‌گذاری را برای اشتغال مولد از بین می‌برد و مانع رونق تولید می شود،قانونی که می تواند ضامن تامین معاش برای همه مردم ایران باشد.
نگارنده:مرضیه قاسمی
